1. Wat is het NKC?
Het NKC is een keurmerk/certificaat dat je kunt behalen door het met goed gevolg afleggen van
examens voor kettingzagen. Dit kan tijdens een opleiding of als een opzichzelfstaand examen.
Dit certificaat is het bewijs dat de houder kennis en kunde heeft op een uniform vastgesteld niveau.
2. Wie geeft de certificaten uit?
Bureau Erkenningen beheert het certificatie schema. Zij geven de pasjes uit via de opleider / de
exameninstelling waar je je opleiding of het examen doet. Zij beheren ook het online register van
degenen die gecertificeerd zijn voor het NKC.
3. Wie bepaalt het voor bepaalde werkzaamheden benodigde opleidingsniveau en wie
bewaakt de kwaliteit van de NKC certificaten?
Het voor de werkzaamheden benodigde opleidingsniveau is vastgesteld door werkgevers in de sector
bos en natuur, brancheorganisaties en terreineigenaren. Bureau Erkenningen beheert de certificaten
en doet regelmatige controles tijdens examens of deze voldoen aan de eisen.
4. Waar kan ik mij aanmelden voor een NKC opleiding of examen?
Dit kan bij een door Bureau Erkenningen erkende opleider/exameninstelling. De lijst met erkende
exameninstellingen is binnenkort te vinden op: www.kettingzaagcertificaat.nl.
5. Moet ik persé een opleiding volgen om het NKC examen te mogen doen?
Nee, als je ooit een opleiding of cursus hebt gedaan, of je hebt al veel ervaring met kettingzagen, dan
kun je je aanmelden bij een van de NKC opleiders / exameninstellingen. In overleg bepaal je het
niveau waarop je het examen wilt doen.
6. Ik heb al een certificaat van een afgeronde opleiding. Moet ik nu opnieuw (een NKC)
examen doen?
Nee, als jouw werkgever of opdrachtgever dit certificaat erkent hoef je niets te doen.
Ja, als je opdrachtgever eist dat je aantoonbaar aan de nieuwe eisen voldoet. Dan moet je examen
doen om het NKC certificaat te halen.
7. Ik heb al 30 jaar ervaring en vroeger cursus gedaan. Moet ik nu beginnen met het niveau 1
examen?
Nee je kunt een examen aanvragen op het niveau waar jij op zit.
8. Als ik zak op een examen op niveau 5 (zware velling) sta ik dan met lege handen?
Niet altijd. Als tijdens je beoordeling blijkt dat je wel voldoet aan een van de lagere NKC-niveaus kan
de beoordelaar een certificaat verstrekken op het wel behaalde niveau.
9. Waarom moet ik een NKC certificaat behalen?
Dit hoeft niet. De Arbowet eist dat je aantoonbaar gekwalificeerd bent om te werken met een
gevaarlijke machine. Dit kan op meer manieren.
Steeds meer werkgevers en opdrachtgevers stellen duidelijke eisen waar hun medewerkers en
opdrachtnemers aan moeten voldoen. NKC is een nationaal gedragen standaard voor wat iemand
kent en kan met een kettingzaag. Met het NKC is er geen discussie meer of iemand competent is en
op welk niveau.
10. Waar kun je een certificaat aanvragen?
Om een certificaat te halen moet je een examen doen dat wordt georganiseerd door Bureau
Erkenningen. Inschrijven daarvoor kan via opleidingsaanbieders.
11. Wat gebeurt er als je je examen hebt gehaald?
Cursisten die een NKC examen hebben gedaan, krijgen een certificaat op het niveau waarvan ze
hebben bewezen dat ze er over beschikken. Ze ontvangen een pasje met een certificeringsnummer.
Ze worden onder dat nummer ingeschreven in een landelijk register dat wordt bijgehouden door
Bureau Erkenningen.
12. Voldoet de registratie aan de privacywetgeving?
Ja. Registratie gebeurt op nummer. De gecertificeerde persoon krijgt een pasje op nummer. De
werkgever kan alleen op basis van het nummer dat hij van de certificaathouder heeft gekregen
checken of iemand aan de eisen voldoet.
13. Wat is het verschil met de VBNE richtlijn?
De VBNE is geen opleider, neemt geen examens af en geeft ook geen keurmerken of certificaten uit.
In de richtlijn standaardisatie praktijkopleidingen van de VBNE vind je de eisen die de bij de VBNE
aangesloten organisaties stellen aan de eindtermen van zaagopleidingen. Werkgevers kunnen de
richtlijn gebruiken om afspraken te maken met aanbieders van opleidingen over wat cursisten na
afronding van de opleiding moeten kunnen en kennen.
Met de richtlijn proberen we ervoor te zorgen dat mensen die (waar dan ook) opgeleid worden
beschikken over de juiste en vergelijkbare vaardigheden/kennis en competenties om te mogen en
kunnen werken met kettingzagen. Zie hiervoor ook:
https://www.vbne.nl/Uploaded_files/Zelf/richtlijn-praktijkopleidingen-web.1f6051.pdf
Het NKC sluit aan bij de richtlijn van de VBNE, zodat binnen de VBNE er altijd eenduidige
zaagcompetenties worden gehanteerd.
14. De meeste zaagcertificaten waarover onze medewerkers beschikken, is het certificaat
“Motorkettingzagen 3 Zware velling”. Dit lijkt op het in uw richtlijn genoemde KZ 5, maar
dat zou betekenen dat (als wij stormhout zagen) deze medewerkers dan een extra cursus
(‘Stormhout) moet volgen om te kunnen voldoen aan de opleidingseis, of voldoet het
oude “motorzagen-3-certificaat” hier reeds aan?
Eerder behaalde ‘certificaten’ zijn een bewijs van vakbekwaamheid dat het opleidingsinstituut zelf
afgegeven heeft. De titel van het certificaat suggereert dat dit vergelijkbaar is met NKC 5, echter er is
geen landelijke standaard voor wat betreft motorkettingzagen 3.
Bij certificering voor het NKC ontvangt men een certificaat via bureau erkenningen. Dat certificaat
beantwoordt aan een geijkte, gestandaardiseerde, nationaal beschreven norm.
Om voor een NKC certificaat in aanmerking te komen is nogmaals een opleiding volgen niet verplicht.
Er zal wel een NKC examen moeten worden afgelegd.
15. Moet het certificaat Motorkettingzagen 3 Zware Velling sowieso worden vervangen vóór
1-1-2022 of is dit automatisch gelijkgesteld aan KZ 5?
Dit is aan de opdrachtgever die eisen stelt aan medewerkers / aannemers die voor hem werken.
De opdrachtgever kan eisen dat er een NKC certificaat of vergelijkbaar moet worden overlegd. Dan
zal uw medewerker een NKC examen moeten doen om hier voor in aanmerking te komen.
Als de opdrachtgever andere certificaten gelijk accepteert of gelijk stelt is het behalen van een NKC
certificaat niet nodig.
16. Hoe zit dat als een medewerker een ETW-certificaat heeft? T/m welk KZ-niveau reikt dat?
ETWers moeten in het bezit zijn van een motorzaag certificaat om toegelaten te worden tot het
examen. Het niveau van het certificaat was tot nu toe niet gedefinieerd.
Het bezitten van een ETW certificaat betekent dus niet automatisch dat deze persoon voldoet aan
een NKC niveau.
Met de nieuwe NKC standaard kan het Nederlands lid van de EAC (VHG) beslissen dat de instap eis
voor een ETW examen word gedefinieerd op een bepaald NKC niveau.
Dit besluitvormingsproces loopt op dit moment.
17. Hoe zit het met aansprakelijkheid voor de landgoedeigenaar met iemand die werkt op het
landgoed en een certificeringscertificaat heeft?
De landgoedeigenaar kan eisen stellen aan het vereiste certificeringsniveau van degene(n) die op zijn
landgoed werk komen uitvoeren. Het hebben van een certificaat/NKC verandert de verdeling van
verantwoordelijkheden/aansprakelijkheid van een landgoedeigenaar niet. Op de vraag naar de
aansprakelijkheid van de landgoedeigenaar bij de uitvoering van zaagwerkzaamheden is geen
standaard antwoord te geven.
18. Het NKC-certificaat is maximaal 5 jaar geldig. In de VBNE-richtlijn praktijkopleidingen staat
dat om de 3 jaar opleiding/hercertificering nodig is. Waar komt dit verschil vandaan?
De driejaarstermijn in de VBNE-richtlijn vloeit voort uit de invulling van de zorgplicht van de
werkgever voor adequaat opgeleid personeel en veilige werkomstandigheden.
De risicovolle aard van de zaagwerkzaamheden in de sector en de (soms) beperkte frequentie
waarmee gezaagd wordt en daarmee de ervaringsuren kunnen worden opgebouwd maakt dat
regelmatige (elke drie jaar) bijscholing en toetsing van kennis en vaardigheden nodig is. Ook de
ontwikkeling in wet- en regelgeving, gereedschappen en materiaal maken voor de sector bos en
natuur noodzakelijk dat iedere 3 jaar herhaling plaats vindt.
19. Ik ben opleider en wil me aanmelden om NKC opleidingen te geven. Hoe kan ik me bij de
VBNE aanmelden?
Als opleider hoef je je niet aan te melden. De VBNE doet geen accreditatie voor opleidingen,
organiseert geen trainingen/biedt die niet aan en koopt ze niet in.
Je kunt als opleidingsaanbieder zelf een aanbod verzorgen dat beantwoordt aan de eisen voor het
NKC. Deze eisen zijn afgeleid van de richtlijn praktijkopleidingen en nader uitgewerkt en opgenomen
in de eindtermen van het examendocument. De examens voor het NKC sluiten daarbij aan.
Alle opleiders/aanbieders kunnen deelnemers aan hun opleidingen aanmelden voor deelname aan
de NKC examens bij de daarvoor geaccrediteerde exameninstellingen. Bureau Erkenningen beheert
zowel de examens als de accreditatie van exameninstelling en examinator en bewaakt de kwaliteit
daarvan.
20. NKC niveau 3 betreft het zagen van bomen zonder hulpmiddelen. Mag wel een velhevel
worden gebruikt?
Ja, een velhevel is bij niveau 3 beschikbaar en mag gebruikt worden. Het gebruik wordt niet getoetst,
omdat het gaat om het zagen van bomen die in de velrichting hangen.
21. Onder welk NKC niveau valt het snoeien van knotbomen?
Voor het snoeien van knotbomen gelden meerdere vereisten en veiligheidsrisico’s dan alleen het
niveau van de zaagwerkzaamheden. Er wordt bijvoorbeeld op hoogte en boven de macht gewerkt.
Daarom is een eenduidig antwoord op deze vraag niet te geven. Per situatie zal door de werkgever
bekeken moeten worden welke eisen aan medewerkers worden gesteld, ook qua zaagniveau.
22. Is natuurwetgeving ook opgenomen in de toetsing bij NKC certificering?
Ja, natuurwetgeving is onderwerp van toetsing bij alle NKC-niveaus.
23. Als er altijd via de VBNE richtlijn gecertificeerd is, is het dan nu verplicht om mee te gaan met de NKC normen en certificering?
De VBNE richtlijn geeft aan wat de eisen zijn waaraan iemand die werkt met een kettingzaag met
voldoen. En geeft dus ook aan wat iemand na het volgen van een opleiding moet kunnen en kennen.
Een opleider kan daarop de inhoud van zijn opleiding invullen. De richtlijn praktijkopleidingen gaat
over opleiden. Opleidingsinstituten geven een certificaat af als iemand de opleiding afrondt. Die term
is misleidend: het certificaat is alleen een bewijs van afronding van de opleiding. Bij certificering voor
het NKC moeten kandidaten een examen doen. De examens zijn geijkt en dus voor iedereen
hetzelfde, ongeacht bij welke opleidingsaanbieder de opleiding gevolgd wordt. Na het behalen van
het examen, ben je gecertificeerd en word je opgenomen in een register, waarin iedereen staat die
gecertificeerd is. Dit register wordt beheerd door bureau erkenningen en staat dus los van de VBNE
of opleidingsaanbieders, het is onafhankelijk..
Certificering is niet verplicht. Maar het is niet duur en is voor iedereen een onbetwistbaar bewijs dat
je voldoet aan de gestelde eisen. Opleidingen hoeven niet over gedaan te worden, iemand die aan de
eisen voldoet kan zich aanmelden voor certificering. Meer informatie kan gevraagd worden bij de
eigen opleidingsaanbieder.
Meer achtergrond?
In het Vakblad Bos Natuur en Landschap van januari 2019 en van oktober 2020 vind je artikelen over
de richtlijn van de VBNE en het NKC.
In De Bosbouw van november 2020 vind je een artikel over het NKC.
Zie voor meer arboproducten en de VBNE richtlijn de website van de VBNE. Je kunt je daar ook
inschrijven voor de VBNE nieuwsbrief.
Meer info? Raadpleeg bij vragen of opmerkingen de exameninstelling waar u het certificaat hebt behaald. Zij helpen u graag verder!